Mangostan – co to za owoc?
Mangostan właściwy, którego inne nazwy to smaczelina, garcynia, żółtopla i żółciecz, jest wiecznie zielonym drzewem z rodziny kluzjowatych. Może osiągać do 25 m wysokości. Pochodzi z Borneo i południowej części Półwyspu Malajskiego. Spotkać go można jednak też w Azji Południowo-Wschodniej i w północno-wschodniej części Australii. Drzewo to ma niemal czarną korę, ciemnozielone liście i zielono-różowe kwiaty o grubych płatkach.
Najcenniejszą część mangostanu stanowią jego owoce, które są jeszcze mało popularne w naszym kraju. Są to okrągłe, ciemnofioletowe jagody o średnicy od 4 cm do 7 cm, a więc o wielkości przypominającej mandarynkę. Mają gładką, grubą i suchą skórkę. Natomiast ich miąższ jest biały, soczysty, miękki, lekko galaretowaty i zawiera od 6 do 8 nasion. Mangostan jest w smaku słodko-kwaśny i orzeźwiający – najbardziej podobny do liczi, którego zresztą przypomina też wyglądem. Według niektórych osób jego smak przywodzi na myśl morelę, brzoskwinię czy ananasa. Mangostan uchodzi za jeden z najsmaczniejszych owoców tropikalnych.
Jakie właściwości ma mangostan?
Mangostan nie tylko świetnie smakuje, ale również posiada szereg właściwości odżywczych i ma przy tym niewiele kalorii. Stanowi źródło błonnika pokarmowego oraz wielu witamin, w tym witaminy C i witamin z grupy B (m.in. B1, B2 i kwas foliowy). Wiele w nim również składników mineralnych takich jak żelazo, potas, mangan, cynk, magnez i miedź. Mangostan dostarcza też karotenoidów, czyli organicznych związków chemicznych będących naturalnymi przeciwutleniaczami. Zalicza się do nich także obecne w tym owocu ksantony oraz polifenole – w tym głównie flawonoidy.
Wspomniane przeciwutleniacze korzystnie wpływają na funkcjonowanie organizmu. Chronią go przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Mają działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe. Poza tym mangostan obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi, a także wspiera prawidłową pracę układu sercowo-naczyniowego oraz jelit. Naukowcy podejrzewają, że może on też pomóc w odchudzaniu poprzez przyspieszenie metabolizmu tłuszczów oraz zmniejszanie uczucia zmęczenia wywołanego wysiłkiem fizycznym. Ponadto zawarta w owocach mangostanu witamina C korzystnie wpływa na odporność, kondycję skóry i funkcjonowanie układu nerwowego.
W medycynie azjatyckiej właściwości mangostanu są wykorzystywane od wieków w zwalczaniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz w leczeniu drobnych ran. W krajach azjatyckich z owoców mangostanu przyrządza się dżemy i soki, a z ich nasion – olej. Właściwości tego owocu miał docenić – według legend – nawet sam Budda.
Mangostan: jak go spożywać?
Mangostan można spożywać na surowo. Pasuje zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych. Można dodawać go do deserów, koktajli, owsianek i sałatek. Warto jednak wiedzieć, że mangostan w surowej postaci nie powinien być spożywany w zbyt dużych ilościach przez osoby cierpiące na zaburzenia krzepnięcia krwi, ponieważ obniża krzepliwość krwi. Ponadto u niektórych osób owoc ten może wywoływać reakcje alergiczne. Jego jedzenie warto więc rozpoczynać od niewielkich porcji.
Mangostan trudno jest przechowywać i transportować - zachowuje świeżość zaledwie przez kilka dni. W związku z tym w naszym kraju owoc ten w świeżej postaci niełatwo jest kupić. Zdecydowanie bardziej dostępny jest sok i syrop z mangostanu. Poza tym ekstrakt z owoców mangostanu jest składnikiem suplementów diety dostępnych w aptekach.