Mniszek lekarski - co to za roślina?
W Polsce mniszek lekarski jest powszechnie znany, obecny i często uważany za chwast. Jednak jest to roślina wykorzystywana w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie. Należy on do rodziny astrowatych i jest czasem nazywany dmuchawcem lub mleczem, jednak należy zaznaczyć, że używanie tych terminów zamiennie jest nieprawidłowe, gdyż mniszek lekarski i mlecz polny to dwie różne rośliny.
Cała roślina ma biały, gorzki, piekący sok mleczny. Pomimo tego, że jest uznawany za chwast, mniszek jest cenionym przez zielarzy lekiem na wiele dolegliwości. Kwitnie od kwietnia do lipca. Ma wiele właściwości leczniczych. Warto zaznaczyć, że liście mniszka zbiera się przed kwitnieniem, łodygi w czasie kwitnienia, kwiaty w maju, a korzenie wiosną lub jesienią.
Jakie mniszek lekarski ma właściwości?
Właściwości lecznicze mniszka lekarskiego wynikają z działania wielu jego aktywnych związków. Roślina ta jest klasyfikowana jako goryczowa, co oznacza, że zawiera głównie substancje gorzkie. Do najważniejszych z nich należą laktony seskwiterpenowe, przede wszystkim pochodne germakranu, gwajanu i eudesmanu, które występują w postaci glikozydów, czyli związków połączonych z cukrami, co sprawia, że dobrze rozpuszczają się w wodzie. Te substancje są obecne w naparach, takich jak herbata z mniszka lekarskiego.
Oprócz gorzkich składników popularny "mlecz" zawiera także bogactwo antyoksydantów, takich jak flawonoidy (pochodne kwercetyny i luteoliny) oraz polifenolokwasy (takie jak kwas cykoriowy, kaftarowy, chlorogenowy i kawowy). Mniszek jest również niezwykle cennym źródłem inuliny, węglowodanu o właściwościach prebiotycznych, sięgającym nawet do 40 proc. Ponadto zawiera witaminę C, sole mineralne (głównie potas), żywice, gumy, woski, kwasy tłuszczowe, białka oraz enzymy.
Jak zrobić syrop z mniszka lekarskiego?
Przepisy na syrop z kwiatów mniszka mogą się od siebie różnić. Podobnie jak proces jego przygotowania oraz użyte składniki. Warto więc wypróbować więcej niż jeden przepis, aby znaleźć ten idealny dla nas. Przepis podstawowy obejmuje jedynie zebrane w odpowiednim czasie kwiatów mniszka oraz dodanie cukru, cytryny i wody.
Przygotowanie syropu zajmuje kilka godzin. Mieszanka jednak musi odstać przez dobę, więc należy się przygotować na dwa dni pracy (pierwszy dzień to zbieranie kwiatów i krótkie przygotowanie, a drugi to około 2–3 godzin gotowania). Z uwagi na dużą ilość cukru, który działa jako naturalny konserwant, syrop z mniszka nie musi być dodatkowo pasteryzowany.
Jak przygotować syrop? Przygotowuje się go z niepłukanych kwiatów, zebranych w słoneczne dni na przełomie kwietnia i maja. 1 l kwiatów mniszka lekarskiego należy zalać 1 l wody z dodatkiem soku z dwóch cytryn. Następnie należy dodać 1 kg cukru trzcinowego (lub zwykłego) i wszystko wymieszać. Gotowy syrop należy przelać do buteleczek, które kryją cały smak i aromat. Syrop z mniszka należy trzymać w suchym i ciemnym miejscu. Najlepiej spożyć go do 12 miesięcy od przygotowania.
Na co pomaga syrop z mniszka lekarskiego?
Syrop z mniszka lekarskiego jest wyjątkowo cenionym środkiem w medycynie ludowej, szczególnie ze względu na jego właściwości przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Zazwyczaj wykorzystuje się go do łagodzenia dolegliwości bólu gardła i kaszlu, jednak równie skutecznie może być stosowany jako naturalny lek na problemy żołądkowe oraz infekcje skórne.
Kiedy najlepiej pić syrop z mniszka?
Aby czerpać korzyści ze spożywania mniszka lekarskiego, zaleca się codzienne przyjmowanie 2-3 łyżeczek syropu - w przypadku dorosłych - oraz 1 łyżeczki - w przypadku dzieci. Syrop z mniszka świetnie pasuje także np. do lemoniady, herbaty, naleśników, koktajli oraz jogurtów.