Żurek czy biały barszcz na Wielkanoc? Jaka jest tradycja?

Żurek, czy biały barszcz na Wielkanoc?

Wiele osób ma wątpliwość, czy na wielkanocnym stole bardziej pasuje żurek, czy biały barszcz. Obie te zupy są bardzo do siebie podobne, nie tylko z wyglądu ale także ze sposobu przygotowywania, a nawet smaku. Różnią się tak naprawdę tylko rodzajem mąki wykorzystanej do przygotowania zakwasu. Żurek przygotowuje się bowiem z zakwasu z mąki żytniej, a barszcz biały z zakwasu z mąki pszennej. Czasem do zakwasu na żurek (oprócz mąki żytniej) dodaje się też innych rodzajów mąki (np. owsianej).

Jako, że mąka żytnia jest bardziej wyrazista w smaku od pszennej, to i żurek ma nieco bardziej wyrazisty smak niż barszcz biały. Ale oczywiście wiele zależy też od przypraw użytych do tych potraw.

Jaka jest tradycja?

Tak naprawdę z tradycji wynika, że obie te zupy od wieków pojawiały się na stołach Polaków na Wielkanoc. Nie każdy też wiedział o tym, czym różni się żurek od barszczu białego i nazwy te stosowane były też często zamiennie w zależności od regionu Polski.

Jak czytamy w opracowaniu przygotowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego na podstawie materiału przygotowanego przez dr Małgorzatę Dziurę z Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej:
"Zgodnie z tradycją w Wielką Niedzielę nie podawano ciepłych dań, ponieważ w największe święta nie powinno się wykonywać żadnej ciężkiej pracy, a za taką uważano rozpalanie ognia, pracowanie przy kuchni i gotowanie. Wszystkie potrawy gotowane były wcześniej, a w Niedzielę Wielkanocną najwyżej odgrzewane lub jedzone na zimno. Na wsiach przestrzegano zasady, że wielkanocne święcone przygotowane ma być „bez dymu” lub przy „jednym dymie”, co oznaczało, że tylko odgrzane. Jedyną ciepłą potrawą był wielkanocny żurek lub barszcz. Etnografowie chętnie odpowiadają na pytanie, którą zupę powinno się jeść na wielkanocne śniadanie: barszcz czy żurek, ale nie ma wśród nich zgodności, ponieważ rodzaj tej zupy jest uwarunkowany regionalnie. Czym różni się żurek od barszczu białego? Najczęściej przyjmuje się, że żurek jest przyrządzany na zakwasie z razowej mąki żytniej, a barszcz biały na zakwasie z mąki pszennej. Obie zupy podawane są z jajkiem i wędliną, zwykle białą kiełbasą."

Jakie dodatki do barszczu albo żurku?

Właśnie - tak jak to wynika z historii, także i obecnie, niemal zawsze do żurku, czy barszczu białego dodaje się jajko ugotowane na twardo i białą kiełbasę. Oczywiście można ubarwić te zupy jakąś zieleniną - pasuje zarówno natka pietruszki, koperek, jak i szczypiorek.

Nie będzie to zgodne z tradycją ale jak najbardziej będzie pasowało smakowo dodanie do jednej z tych wielkanocnych zup: kawałków podsmażonego bekonu lub szynki, albo chipsów z salami.

Do żurku albo barszczu białego można dodać także ziemniaki. Oczywiście można jeść tą zupę z pieczywem. Czasem wręcz podaje się żurek lub biały barszcz w małym wydrążonym chlebku. W niektórych regionach Polski dodaje się także twaróg.